Fransız ressam Gustave Moreau’nun yapıtlarında daha çok mitoloji ve din ile ilgili temalar yer alır. Jüpiter ve Semele, Gustave Moreau’nun en nadide eserlerinden biridir. Peki neden Moreau çağdaş sanatın mucidi olarak gösteriliyor? Eserleriyle hangi ünlü isimleri etkiledi? Hepsini içeriğimizde bulabilirsiniz.
Kaynak:https://twitter.com/kültüreltutor/sta…
Bu gördüğünüz ‘Jüpiter ve Semele’, Fransız ressam Gustave Moreau’nun 1895 yılında yaptığı en değerli eserlerden biridir.
Şimdi baktığınızda size ‘modern’ gelmeyebilir ama Moreau’nun eseri Picasso’dan Matisse ve Dalí’ye kadar tüm sanatçıları etkilemeyi başarmış bir eser.
Şimdi Gustave Moreau’nun çağdaş sanatı nasıl icat ettiğine daha yakından bakalım.
Sürrealizmden Kübizme ve Soyut Sanata kadar çağdaş sanatın ilk olarak nasıl ve neden ortaya çıktığını merak ediyor musunuz?
Elbette bunun tek bir nedeni yok.
Teknolojinin gelişmesi (özellikle fotoğraf sanatı) çağdaş sanatı başlatan etkilerden sadece biri…
Birinci Dünya Savaşı’nın etkilerini ya da sosyo-kültürel değişimlerin etkisini göz ardı edemeyiz…
Her şeyden önce, bir kişinin şimdi çağdaş sanat dediğimiz şey üzerinde muazzam bir etkisi oldu. Sizin de iddia edeceğiniz gibi o isim Gustave Moreau’ydu.
Theodore Chassériau ve Eugène Delacroix gibi romantik sanatçılardan etkilenen Gustave Moreau (1826-1898), çağdaş sanatın doğuşunda en etkili figürlerden biridir.
Moreau, Delacroix ve Chassériau’nun kaldığı yerden devam etti ve bilim ve akılcılık üzerine romantik düşüncelerini sonuna kadar sürdürdü.
Moreau duyguları, rüyaları, mitolojiyi ve mistisizmi kucakladı.
Tarz açısından Moreau da çok sıra dışıydı.
Bouguereau gibi neoklasik üslubu ya da Courbet gibi natüralizmi benimsemedi.
Bunun yerine Moreau tamamen kendine ait bir stil yarattı.
Klasik, İncil ve tarihi temalara olan ilgisini sürdürdü ve genellikle “gerçekçi” bir tarzda fotoğraf çekmeye devam etti.
Ama Moreau için değerli olan duygu ve maneviyattı.
Bunu tarihten, İncil’den veya Greko-Romen mitolojisinden tanıdık sahneler çizerken daha önce hiç gösterilmemiş şekillerde yaptı.
Bebek Musa gibi, zengin renklerin, rüya gibi ortamın ve mistik atmosferin İncil’den tamamen farklı olduğu 1876 yapımı.
Moreau böylece Sembolizmin habercisi oldu.
Sembolizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa’yı kasıp kavuran (resim, müzik ve edebiyatta) sanatsal bir hareketti.
“Resmi” bir Sembolistler grubu vardı, ancak bu geniş, kıtasal bir hareketti.
Sembolizm hareketinde gördüğümüz her şey başka bir şeyin sembolü, bir duyguya veya fikre göndermedir.
Sembolizm, belirli bir tarzdan ziyade bir zihniyet tarafından tanımlanır.
Moreau, Sembolizm’den önce geldi, ancak ona Sembolist ressam demek yanlış olmaz.
Çünkü o, Sembolistler gibi fotoğrafa, teknolojiye, sanayileşmeye, bilime ve sanatçının değişen rolüne, anlaşılması zor, son derece kişisel sanatlar yaratarak yanıt veriyor gibiydi.
Moreau’nun şekli tamamen yeni, benzeri görülmemiş bir şeydi.
Muhteşem renklerin ve belirsiz sembolizmin gizemli bir görsel zevk yarattığı son fotoğraflarından biri olan Galatea buna bir örnek.
Aslında, Moreau’nun sanatına neden bozuk dendiğini basitçe görebiliriz.
Bu fotoğrafta her şeyin çok parlak parladığını görüyoruz. İnsanlar Moreau’nun bunu neden yaptığını anlayamıyor.
Moreau’nun fotoğraflarının anlaşılması güç ve aslında bilerek bu şekilde yaptığını söyleyebiliriz.
Burada boya denen şey saf, mitik bir ‘duygu’dur.
Moreau’ya göre renk, doku ve desen, onları temsil etmek için ne kullanırsa kullansın, kendi adlarına konuşmak için yeterli güce sahipti.
Böyle bir inanç, elbette, daha sonra katıksız renk, desen ve dokuya başvuran birçok çağdaş sanatçı için paha biçilmez olmuştur.
Moreau bir keresinde sanat ideolojisini şu şekilde açıklamıştı: “Dokunduğum veya gördüğüm şeye inanmıyorum. Gerçekten görmediğime ve hissettiğime inanıyorum.”
Bu, sembolizmin kalbidir; gördüğümüz şey, başka bir şeyin rüya benzeri bir yorumudur.
Moreau’nun neden çağdaş sanatın öncüsü olarak anıldığını artık daha iyi anlayabiliriz. Moreau’nun çalışması ustaca soyut ve anlaşılması zor.
Deianira’nın 1878 tarihli çalışmasında gördüğümüz aslında Deianira değil, burada mitoloji bir maskedir.
Moreau için bu güçlü renkler, aşılmaz bir ruhsal duyguya göndermeydi.
Moreau, halk ve eleştirmenler arasında büyük ölçüde başarılı oldu ve hatta Paris sanat salonlarında birçok ödül kazandı.
Ancak 1849’da Akademi’den ayrıldı. Yıllar geçtikçe ‘garip’ olarak anılmaya başlandı.
1891’de yaşlı Moreau, Paris’teki École des Beaux-Arts’a profesör olarak atandı.
Böylece akademideki en popüler öğretmenlerden biri olduğunu kanıtladı.
Ve Moreau’nun öğrencilerinin arasında kimler vardı?
Öğrencilerinin en ünlüsü, tüm çağdaş sanatın en değerli ve etkili figürlerinden biri olmaya devam edecek olan Henri Matisse idi.
Bu öğrenciler, Moreau’ya resimlerinden çok sanata yaklaşımı ve öğretim yöntemleri nedeniyle hayran kaldılar.
Görünüşün seni aldatmasına izin verme. Moreau’nun sanatı ile Henri Matisse’in ünlü ‘Salyangoz’u arasında çok daha fazla ortak nokta var.
Matisse’in sağ üstte gördüğünüz kesip yapıştırılan kağıt üzerine çalışılarak yaptığı ‘guaj’. Salyangoz‘adlı çalışmasına baktığınızda, muhtemelen Moreau’nun sanatıyla ilişkilendiremezsiniz…
Bununla birlikte, Moreau’nun açık fikirliliği, özgünlüğü, soyutlama sevgisi, duygu, renk ve deney yapma özelliklerinin yırtıcı bir yaratıcılık ortamını beslediği açıktır.
Moreau ile çağdaş sanat arasındaki bağlantı, 1898’deki ölümünden sonra daha da netleşti.
Moreau, yaklaşık 15.000 eser üreten (büyük resimlerden basit eskizlere kadar) üretken bir sanatçıydı ve hepsini vasiyetinde (eviyle birlikte) halkına miras bıraktı.
Kişisel koleksiyonu, daha önce hiç görülmemiş yüzlerce eskiz ve fotoğraf içeriyordu; bunların çoğu, renk ve durumla ilgili neredeyse tamamen soyut deneylerdi.
Görünüşe göre Moreau iç yolculuğunu özel olarak tamamlamıştı. Sembolizmin mantıksal sonucu buydu.
Sürrealist akımın resmi kurucusu André Breton’un söylemine göre Moreau, Sürrealizm’i de doğrudan etkilemiştir.
Nedenini görmek aslında oldukça kolay.
Moreau’nun çalışmalarını tanımlayan garip, hayali imalar dünyasının Arm ve arkadaşlarıyla pek çok ortak yanı var.
Moreau’nun öğrencilerinden biri bir keresinde şöyle demişti: “İsyan ateşi alevlendi: tüm isyancılar Gustave Moreau’nun kalkanı altında toplandı.”
Ve bu aslında çok doğruydu…
